Over rouw na zelfdoding. Wanneer een dierbare onverwacht uit het leven stapt, kun je als nabestaande met heel veel emoties, gedachten en vragen achterblijven. Je belandt ineens in een intens rouwproces. Het kan ook kenmerken bevatten zoals zelfverwijten of de vraag over ‘waarom’. Een vraag die waarschijnlijk nooit volledig of helemaal niet beantwoord zal worden.
Gevoel van schuld en verantwoordelijkheid
Als nabestaande kun je worstelen met intense schuldgevoelens. Je kunt je afvragen of je signalen hebt gemist of dat je iets had kunnen doen om de zelfdoding te voorkomen. Dit gevoel van verantwoordelijkheid of schuld kan heel zwaar zijn.
In het boek ‘No time to say goodbye – Surviving the suicide of a loved one’ van Carla Fine (1997) onderstreept ze dat deze gevoelens normaal zijn, echter niet noodzakelijk de waarheid weerspiegelen. Er bestaat een hemelsbreed verschil tussen je schuldig ‘voelen’ en schuldig ‘zijn’. Het is en blijft de beslissing van de ander om niet meer in dit leven te willen zijn.
Woede en verwarring
Als nabestaande kun je ook enorm worstelen met gevoelens van woede, verwarring of zelfs verraad. Je kunt je afvragen waarom een geliefde deze keuze heeft gemaakt en waarom je met deze pijn bent achtergelaten. Je kunt daardoor intensief op zoek gaan naar de redenen achter de zelfdoding. De betekenis proberen te vinden in de daad en de mentale toestand van de overledene, wat vaak onbeantwoorde vragen oproept.
Fine (1997) beschrijft haar proces na de zelfdoding van haar man Harry met wie ze 21 jaar getrouwd was en kinderen had, als volgt:
“ In my mourning, I, too, wanted to be like anyone else. I wanted my family and friends to comfort me, not to question me about why Harry killed himself. I wanted to grieve my husband’s absence, not analyze his reasons for dying. I wanted to celebrate his kindness and friendship throughout our twenty-one years of marriage, not to rage at him for abandoning me in the prime of our lives.
The suicide of a loved one irrevocably transforms us. Our world explodes, and we are never the same. Most of us adapt, eventually learning to navigate on ground we no longer trust to be steady. We gradually come to accept that our questions will not be answered. We try not to torture ourselves for having failed to predict the coming catastrophe and preventing our loved ones for taking their lives.”
Stigma en taboe
Overlijden door natuurlijke oorzaken of een ongeval wordt doorgaans iets openlijker besproken. Rouwen is dan meer maatschappelijk geaccepteerd en er is vaak steun van vrienden en familie.
Zelfdoding is een taboe in veel samenlevingen of een te vermijden onderwerp van gesprek. Dit kan ertoe leiden dat je je als nabestaande geïsoleerd voelt of niet openlijk over het verlies durft te praten uit angst voor een oordeel of om schaamtegevoelens. Maar mensen weten niet altijd hoe ze moeten reageren op zelfdoding. Er kunnen ongemakkelijke stiltes of ontwijkend gedrag zijn, omdat zelfdoding moeilijk bespreekbaar is. Hierdoor voel je je als nabestaande juist nog meer alleen in je rouw. Daarom is het juist zo van belang is om erover te praten, er woorden aan te geven.
Hoe helpt erover Praten en Delen
Contact met mensen die dit ook hebben meegemaakt kan daarom juist prettig zijn. De herkenning en erkenning van gevoelens kan veel steun bieden. Op internet en op sociale media vind je veel open en besloten lotgenotengroepen die elkaar zowel fysiek als online ontmoeten. Ook Slachtofferhulp Nederland biedt een lotgenotencontact aan voor nabestaanden na zelfdoding. Kijk voor meer informatie op de website van Slachtofferhulp Nederland of de website van Leven Na Zelfdoding.
Hoe helpt Troost
Troost is een emotionele reactie die je helpt om je pijn, verdriet of eenzame gevoel enigszins te verlichten. Troost geeft geen oplossing, maar geruststelling aan je eigen systeem. Troost kan afkomstig zijn uit verschillende bronnen, zoals van mensen om je heen (geruststellende woorden, oprechte knuffels, gewenste aanrakingen), van dieren (bijvoorbeeld aaien, zachtheid ervaren) of een andere vorm van de natuur. Je kunt ook jezelf troost bieden, lees verder in deze blog over troost: https://www.therapie-susan.nl/blog/eerst-troost-dan-veerkracht/
Hoe helpt Afleiding
Bij gevoelens van verlies en rouw is een ‘slingerbeweging’ van belang. Een mens kan niet aan één stuk door alleen maar hevige nare gevoelens van verdriet en pijn ervaren. We hebben kleine momenten en ruimte nodig om er niet constant mee bezig te zijn. Juist om het mogelijk te maken dat we er wel mee bezig kunnen zijn en dat we de pijn van het verlies kunnen verduren. Na verloop van tijd, als je eraan toe bent, geef toe aan de behoefte om eens te lachen. Je gevoelens van een kleine glimlach, verdriet, verwarring en woede kunnen allen naast elkaar bestaan.
Rouwrituelen
In een rouwproces kunnen verschillende stappen onderscheiden worden, om maar een voorbeeld te noemen: Overeind blijven – Aanschouwen – Verduren – Omkeren – Funderen – Opbouwen – Integreren. Binnen de verschillende fasen of stappen van een rouwproces of het verweven van het verlies in je levensverhaal, kunnen rituelen of symbolen helpend zijn. Zoals een wandeling maken, iedere ochtend iets tegen de foto van de overledene zeggen, een kaars branden voor diegene, samenkomen met andere dierbaren of opschrijven wat je ervaart.
In tijden van rouw is het belangrijk dat je doet waar jij je comfortabel bij voelt. Dat recht heb je. Het gaat er niet om dat je doet wat hoort, maar dat je doet wat bij jou past. En dat weet je soms pas als je het aan het doen bent.
Begeleiding bij Rouw bij therapiepraktijk Susan
In de begeleiding bij verlies en rouw door mij luister ik eerst naar jouw ingrijpende verlies. Jouw verhaal, met al jouw gevoelens, is voor mij het belangrijkste. We werken toe naar het verlies op een passende manier te kunnen integreren in jouw hele levensverhaal. Daarvoor kan ik Gesprekstherapie of andere verschillende werkvormen toepassen, zoals EMDR.
Ben jij op zoek naar begeleiding bij een ingrijpend verlies, afscheid of rouw in de buurt van Breda, Roosendaal, Zundert of Etten-Leur? Stuur mij een bericht of plan zelf je eerste afspraak via de contact pagina.
Er is geen wachtlijst. Ik ontvang je graag in mijn therapie praktijk in Breda.
Je bent van harte welkom.
Stichting 113 Zelfmoordpreventie
Heb je zelf ook gedachten aan zelfdoding? Praten helpt. Om je gedachten met iemand te delen, kun je contact opnemen met de hulplijn van 113. Via chat of telefonisch. Je wordt dan direct en anoniem te woord gestaan. Dat kan helpen je gepieker even te onderbreken of wat rustiger te worden. 113 Zelfmoordpreventie biedt ook online therapie. Je wordt dan gekoppeld aan een vaste hulpverlener en werkt in ongeveer 8 sessies aan het voorkomen van zelfdoding.
www.113.nl / 113 (gebruikelijke belkosten) of 0800-0113 (gratis)
Wil je meer lezen over over rouw, neem dan een kijkje op deze blogs:
Hechting, Verlies, Rouw en Stress
Rouw verwerking
Rouwen; van verlies naar toekomst en terug
Een stapel verdriet
Verlies verwerking Breda